O gminie

Charakterystyka społeczno-gospodarcza

Początki wsi Biszcza datuje się od przełomu XV/XVI wieku. Wtedy to Biszcza wchodziła w skład dóbr Zamojskich i Starostwa Krzeszowskiego. Podczas pierwszego rozbioru Polski Biszcza znajdowała się w województwie lubelskim, które znajdowało się pod zaborem austriackim. Po utworzeniu Księstwa Warszawskiego weszła w jego skład, a następnie w 1815 roku w skład Królestwa Polskiego. Po roku 1831 miejscowość Biszcza należała do Guberni Lubelskiej. Rok 1863 wpisał się w historię Polski Powstaniem Styczniowym, w którym brali udział mieszkańcy wsi, o czym świadczą kopce zbiorowych mogił na terenie wsi Biszcza i Bukowina. Rok 1893 przyniósł utratę autonomii Królestwa i Biszcza znalazła się pod zaborem rosyjskim w tzw. Przywiślańskim Kraju. W roku 1864 powstała gmina Biszcza, której powierzchnia była zbliżona do obecnej. Podczas wojen wieś wielokrotnie była tak pod okupacją niemiecką jak i rosyjską. W latach 1940-1944 władzę w gminie sprawowała komisja powołana przez Komitet Nacjonalistów Ukraińskich. W tym okresie władza współpracowała z Niemcami, a językiem urzędowym został język ukraiński. Życie w gminie biegło spokojnie biorąc pod uwagę, iż był to okres wojenny aż do listopada roku 1942, kiedy miały miejsce aresztowania Żydów. Więźniów przewieziono do Tarnogrodu gdzie zostali rozstrzelani. Gminę Biszcza dotknęła również akcja wysiedleńcza związana z tworzeniem Niemieckiego Okręgu Osiedleńczego wokół Zamościa. Po wojnie życie w gminie powracało powoli do normy. Na mocy układu pomiędzy rządem TRJN Rzeczpospolitej Polskiej i ZSRR o wzajemnej wymianie ludności obszar gminy opuściło ok. 1.000 osób pochodzenia ukraińskiego. Powoli wracały osoby wysiedlone i wywiezione na pracę do Niemiec (powróciło 359 osób). Stan ludności po II Wojnie Światowej wynosiło około 4.400 osób. Obecnie siedziba gminy znajduje się we wsi Biszcza. (Biszcza nie była siedzibą gminy w latach 1976 – 1982).

Gmina Biszcza położona jest w południowo - zachodniej części powiatu biłgorajskiego : sąsiaduje od północy z gminą Biłgoraj, od wschodu z gminą Księżpol i gminą Tarnogród, od południa z gminą Kuryłówka ( powiat leżajski), od zachodu z gminą Potok Górny i gminą Harasiuki (powiat niżański). Gmina Biszcza zajmuje powierzchnię 107 km2 co stanowi 6,4 % powierzchni powiatu biłgorajskiego i jest zamieszkiwana przez 3 800 mieszkańców tj. 3,8 % ludności powiatu. W jej skład wchodzi 8 wsi i tyleż sołectw. Są to następujące wsie: Biszcza, Budziarze, Bukowina, Gózd Lipiński, Suszka, Wola Kulońska, Wólka Biska, Żary. Gmina Biszcza charakteryzuje się bardzo dobrą infrastrukturą techniczną.

Siedziba władz gminy Biszcza - znajduje się w odległości 25 km od Biłgoraja, ok. 75 km od Rzeszowa, ok. 125 km od Lublina i ok. 280 km od Warszawy.

Powierzchnia: 107 km²

Liczba ludności (powiat/gmina):

Powiat- 99 259

Gmina - 3800

tj. 3,8 % ludności powiatu.

Gęstość zaludnienia (powiat/gmina):

Powiat- 59 os/km²

Gmina- 36 os/km²

PKB (Polska i województwo lubelskie):

5,3 %

4,1%

Inflacja: 16,6 %

Liczba zatrudnionych (powiat/gmina): (Powiat-144 918, Gmina- 2620)

Stopa bezrobocia (województwo lubelskie/powiat/gmina):

(8,1%/5,9%, /1,7%)

Dostępność transportowa

Gmina jest dosyć dobrze wyposażona w infrastrukturę drogową. Przez teren Gminy Biszcza nie przechodzi żadna droga o znaczeniu międzynarodowym. Główny układ komunikacyjny tworzą drogi o znaczeniu wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Przez gminę przebiega jedna droga wojewódzka 863 (relacji Kopki - Krzeszów - Tarnogród - Cieszanów) będąca drogą zbiorczą, stanowiąca najkrótsze połączenie do przejścia granicznego w Hrebennem, o której remont władze gminy Biszcza i sąsiednich gmin czynią wieloletnie starania. Powiązania drogowe i transportowe są dość dobrze rozwinięte, świadczy o tym występowanie dróg gminnych, powiatowych, a nawet drogi wojewódzkiej. Stan dróg w gminie nieustanie podnosi swoją jakość, widoczne jest stałe inwestowanie w tę dziedzinę infrastruktury. Jednocześnie trzeba podkreślić, że ten obszar w dalszym ciągu wymaga wielu nakładów w celu dostosowania parametrów technicznych i użytkowych do obowiązujących wymogów. Wiele odcinków dróg nie posiada dostatecznej nośności, co przy wzroście natężenia ruchu oraz przewozu towarów transportem kołowym, może powodować znaczne utrudnienia. Koniecznym jest wykonanie remontów wielu dróg, poprawienie stanu poboczy, wykonanie odwodnienia oraz poprawa bezpieczeństwa poprzez wybudowanie chodników oraz ścieżek. Szczególnie potrzebnym jest wykonanie zabiegów zapewniających bezpieczeństwo użytkownikom w otoczeniu zalewu Biszcza – Żary, oraz projektowanego uzdrowiska w postaci wyodrębnionych ścieżek pieszych ścieżek pieszych oraz niezbędnej infrastruktury technicznej i jej uzbrojenia w zakresie ruchu kołowego i pieszego.

Lotniska

Port Lotniczy Rzeszów – Jasionka -odległość 66,4 km , czas dojazdu 59 min

Port Lotniczy Lublin -odległość 125- km, czas dojazdu- 1h 40 min.

Drogi

Odległości do dróg ekspresowych wynosi ok 60 km od Gminy Biszcza.

Kolej

Najbliższa stacja kolejowa znajduje się w Biłgoraju23 km od miejscowości Biszcza.

Komunikacja miejska

Brak

Infrastruktura techniczna/szerokopasmowa

W gminie 97 % gospodarstw domowych jest zwodociągowanych. Zaopatrzenie w wodę bazuje na dostawie wody z ujęcia wód podziemnych w Wólce Biskiej. Pozyskana woda jest dobrej jakości pod względem bakteriologicznym natomiast wymaga uzdatniania poprzez odmanganianie i odżelazienie. System wodociągu zbiorowego obejmuje wszystkie większe miejscowości gminy (bez Suszki) i mierzy 114 km sieci. Skanalizowanych jest 100 % gospodarstw. Tak zwany deficyt kanalizacji sanitarnej (stosunek długości kanalizacji sanitarnej do długości sieci wodociągowej w km w gminie) należy, w skali województwa, do dużych i zawiera się w przedziale 0,10 – 0,30. W Gminie Biszcza istnieją zbiorcze oczyszczalnie ścieków o przepustowości 480 m3/dobę w Biszczy i o przepustowości 80 m3/dobę w Goździe Lipińskim oraz sieć kanalizacyjna o długości 38 km. W gospodarstwach nie mających dostępu do sieci kanalizacyjnej funkcjonuje 277szt. oczyszczali przyzagrodowych.

Obecnie odpady komunalne z terenu Gminy Biszcza odbiera Miejski Zakład Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Leżajsku.

W zamierzeniach inwestycyjnych Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa S.A w Warszawie znajduje się zagospodarowanie złóż gazu ziemnego w gminach: Biszcza, Księżpol i Łukowa. Jako źródło zasilania gminy Biszcza w gaz ziemny może służyć kolektor gazu o średnicy 150 mm i ciśnienia do 6,3 Mpa, łączący projektowany na terenie gminy Ośrodek Zbioru Gazu Biszcza - Księżpol z istniejącym Ośrodkiem Zbioru Gazu Dzików i końcówką krajowego systemu przesyłu. Po wyczerpaniu zasobów złóż zasilających można będzie kontynuować zasilanie gminy gazem systemowym. Nawiązując do opracowanego programu gazyfikacji gminy zakłada się obsługę gminy w oparciu o stację redukcyjno – pomiarową I stopnia, której lokalizacja przewidziana została w Borkach na terenie gminy Księżpol. Plan zakłada kierunek przebiegu gazociągu wysokoprężnego, łączącego stację z kolektorem zdawczym. Rozprowadzenie gazu na terenie gminy odbywać się będzie przy pomocy sieci rozdzielczej średnioprężnej. Aktualnie mieszkańcy korzystają z możliwości wyposażenia w zakresie gazu bezprzewodowego. Ustala się, że gospodarka cieplna gminy bazować będzie na lokalnych i indywidualnych źródłach ciepła. Zakłada się docelowo stosowanie paliw niskoemisyjnych jako źródeł zaopatrzenia w ciepło – zmiany struktury zużycia nośników energii z węgla na gaz ziemny lub zastosowanie innych paliw niskoemisyjnych jako źródeł zaopatrzenia w ciepło. Zakłada się modernizację systemów ogrzewania oraz termomodernizację budynków.

Przez obszar gminy przebiega odcinek napowietrznej linii wysokiego napięcia WN-110 kV łączącej GPZ-ty istniejące w Biłgoraju Płd. i Tarnogrodzie. Linia ta nie jest wykorzystywana do bezpośredniego zasilania odbiorców z terenu gminy (brak odbiorów zasilanych na wysokim napięciu) i przebiega przez tereny rolne niezabudowane, zasilanie w energię elektryczną odbiorców z terenu gminy może odbywać się z GPZ 110/15 kV w Tarnogrodzie i Biłgoraju poprzez linie napowietrzne średniego napięcia 15 kV łączące te GPZ-ty. W ten sposób linie magistralne SN-15 kV, które na terenie gminy występują wyłącznie w formie napowietrznej, posiadają zasilanie dwustronne z dwóch GPZ-ów, co w znaczącym stopniu podnosi pewność zasilania:

stacje transformatorowe 15/04 kV na terenie gminy występują wyłącznie w wykonaniu słupowym i zasilane są odczepowo (jednostronnie). Powyższe rozwiązanie w znaczącym stopniu decyduje o istniejącej niskiej pewności zasilania odbiorców,
na terenie gminy obecnie nie występuje deficyt mocy i energii elektrycznej, a stan linii wysokiego i średniego napięcia można uznać za zadawalający,
w celu poprawy pewności zasilania odbiorców energii elektrycznej powinna następować sukcesywna reelektryfikacja oraz w zależności od potrzeb (szczególnie na nowych terenach budowlanych) odpowiednia rozbudowa sieci średniego i niskiego napięcia, a także dobudowa stacji transformatorowych SN/nn.

Telekomunikacja

Obsługę gminy w zakresie telefonii przewodowej zapewnia Orange Polska S.A. Gmina położona jest w strefie numeracyjnej Zamość (084) i okręgu telefonicznym Tarnogród.

obsługę w zakresie telefonii bezprzewodowej świadczą operatorzy: T-MOBILE, PLUS GSM, PLAY oraz ORANGE,
przez obszar gminy przebiega telefoniczny międzycentralowy kabel światłowodowy łączący centralę okręgową w Tarnogrodzie z centralą miejscową końcową w Biszczy oraz projektowany kabel światłowodowy z centrali w Potoku Górnym do wsi Lipiny Górne,
bezpośrednią obsługę telekomunikacyjną gminy zapewnia automatyczna centrala elektroniczna istniejąca w Biszczy,
sieć telefonii komórkowej (stacje bazowe) powinna zapewniać pełne pokrycie obszaru gminy,
podstawową formą realizacji nowych i modernizowanych sieci telekomunikacji przewodowej winny być kable światłowodowe.

Gospodarka

Pod względem gospodarczym Gmina Biszcza posiada bogate zasoby surowcowo-glebowe i wspaniałe walory klimatyczne.

Południowa część gminy (Biszcza, Bukowina) to teren typowo rolniczy z dobrymi glebami (III i IV klasa) nadającymi się do produkcji zdrowej żywności a w szczególności kaszy gryczanej i miodu pszczelego oraz inne uprawy: brokuły, kalafior, fasolka szparagowa, owoce miękkie – truskawka, porzeczka czarna, malina i poziomka. Północna część gminy (Wólka Biska, Żary, Budziarze, Suszka) położona nad rzeką Tanew, otoczona kompleksami leśnymi Puszczy Solskiej i Lasów Janowskich o słabych glebach (V i VI klasa) dysponują zasobami wód mineralnych, specyficznym mikroklimatem, złożami gazu ziemnego.

Na obszarze gminy dominującą gałęzią gospodarki jest rolnictwo wykorzystujące 6 591,80 ha gruntów rolnych. Południowa część gminy posiada gleby dobrej jakości III i IV klasy bonitacyjnej. Pozostały obszar gminy to gleby słabe, piaszczyste V i VI klasy bonitacyjnej. Klasy bonitacyjne zostały przedstawione w tabeli poniżej.

Ilość i wielkość gospodarstw

Gmina Biszcza jest gminą typowo rolniczą. Średnia wielkość gospodarstwa rolnego na jej terenie wynosi 9,36 ha Prognozuje się, że zmianie ulegnie liczba gospodarstw rolnych, jak również ich średnia powierzchnia.

Szacuje się, że gospodarstwa rolne będące zakładami rolnymi nastawione zostaną głównie na: produkcję gryki, zbóż, ziemniaków, warzyw (brokuły kalafior, fasolka szparagowa)i owoców miękkich (truskawka, porzeczka, malina poziomka). Specyfiką południowej części gminy jest produkcja zdrowej żywności a w szczególności owoców, warzyw, kaszy gryczanej i miodu pszczelego. W strukturze własnościowej użytków rolnych występuje własność prywatna. Przewiduje się, że w przyszłości zostanie zalesiona znaczna część gruntów V i VI klasy botanicznej.

Północna część gminy ( Wólka Biska, Żary, Budziarze, Suszka ) położonanad rzeką Tanew, otoczona kompleksami leśnymi Puszczy Solskiej i Lasów Janowskich o słabych glebach (V i VI klasa) dysponuje:

specyficznym mikroklimatem,
zasobami wód mineralnych,
złożami gazu ziemnego.

Przedsiębiorczość ( struktura i trendy).

Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych na terenie gminy wynosi 203 wg systemu CEIDG. Najczęściej spotykana forma prawna prowadzonej działalności to spółka cywilna i osoba prawna. Najwięcej zarejestrowanych podmiotów gospodarczych to:

handel artykułami przemysłowymi i spożywczymi,
usługi rzemieślnicze,
usługi tartaczne,
transport,
skup i przerób gryki,
usługi budowlane i instalatorskie,
mechanika pojazdowa.

Własność nieruchomości

Większość nieruchomości na terenie gminy jest własnością prywatną. Wyjątek stanowią lasy należące do Nadleśnictwa Lasów Państwowych. Na realizację inwestycji gminnych o dużym znaczeniu w rozwoju lokalnym gmina zabezpieczyła powierzchnię około 200 ha jako tereny komunalne pod budowę zbiornika wodnego wraz z infrastrukturą towarzyszącą, pod budowę sanatorium oraz tereny pod budownictwo mieszkaniowe, usługowe i rekreacyjne.

Stan obiektów dziedzictwa kulturowego

- architektura sakralna:

Ochronie podlegają następujące zespoły sakralne:

dla zespołu Kościoła parafialnego w Biszczy (dawna cerkiew prawosławna), wpisanego do rejestru zabytków pod nr 272/83, proponuje się rozszerzenie dookolnej strefy ochrony pośredniej – ekspozycyjnej, co miałoby za zadanie ochronę tego terenu przed zabudową,
dla zespołu kościelnego w Bukowinie wpisanego do rejestru zabytków pod nr 70/66, proponuje się rozszerzenie dookolnej strefy ochrony pośredniej,
dla kaplicy murowanej w Biszczy należałoby wyznaczyć strefę ochrony planistycznej – wprowadzającą zakaz zabudowy istniejącego terenu zielonego przed kaplicą.

- cmentarze, miejsca kultu:

a) ochronie podlegają cmentarze:

cmentarz rzymsko-katolicki w Biszczy z pocz. XIX w. (w ewidencji zabytków),
cmentarz prawosławny w Biszczy z XIX/XX w. (w ewidencji zabytków),
cmentarz rzymsko-katolicki w Goździe Lipińskim;

b) kapliczki i krzyże przydrożne wraz z otaczającym drzewostanem:

kapliczka św. Antoniego z 2 poł. XIX w. w Bukowinie (w ewidencji zabytków),
kapliczka z Chrystusem w Ogrójcu, z 2 poł. XIX w., w Bukowinie ( w ewidencji zabytków),
kapliczka drewniana z XIX w. w Bukowinie (w ewidencji zabytków),
ewidencję należy rozszerzyć o wszystkie kapliczki i krzyże przydrożne znajdujące się na terenie gminy, jako ważny znak stanowiący o kulturze regionu,
obejmuje się ochroną miejsca pochówków z czasów wojen m.in. „Kurchan” w Bukowinie jako miejsce pamięci i uroczystości rocznicowych.

- architektura rezydencjonalna i folwarczna:

Ochronie podlega zespół podworski w Biszczy z lat 60-70 XIX w., w ewidencji zabytków dwór murowany, obora dworska, chlew dworski, pozostałości parku.

- architektura użyteczności publicznej i przemysłowa:

Na terenie gminy zasoby budownictwa użyteczności publicznej i budownictwa przemysłowego posiadające wartości kulturowe są dosyć skromne - tym bardziej powinny podlegać ochronie:

w Biszczy do ochrony wskazuje się Urząd Gminy z 1934 r. (wpisany do ewidencji zabytków), o architekturze eklektyczno - funkcjonalistycznej, z charakterystyczną czworoboczną wieżą w narożniku oraz zlokalizowany przed budynkiem plac z pomnikiem poświęconym J. Piłsudskiemu i żołnierzom poległym w 1920 r.,
w Wólce Biskiej dawna szkoła z 1928 r. (wpisana do ewidencji zabytków).

- archeologia:

Mając na uwadze ochronę obszarów, na których występuje znaczna ilość stanowisk archeologicznych wpisanych do ewidencji zabytków, proponuje się objęcie tych obszarów STREFAMI OBSERWACJI ARCHEOLOGICZNEJ (OW) w następujących miejscowościach:

w Biszczy,
w Kopytku,
w Wólce Biskiej,

Wszystkie inwestycje planowane w Strefach Obserwacji Archeologicznej OW powinny odbywać się na warunkach ustalonych przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków,

Szkolnictwo i edukacja.

Gmina dysponuje stosunkowo dobrze rozwiniętą siecią placówek oświatowo– wychowawczych. Ogółem funkcjonują 3 szkoły podstawowe.

- Samorządowy Zespół Szkolny im. Dzieci Zamojszczyzny w Biszczy

- Szkoła Podstawowa im. Hetmana Jana Zamoyskiego w Bukowinie

Przy szkołach podstawowych działają 3 oddziały przedszkolne.

Szkolnictwo zawodowe – szkoły branżowe i technika w Gminie Biszcza

-brak

Powiat Biłgorajski jest organem prowadzącym dla:

Zespołu Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących w Biłgoraju,
Regionalnego Centrum Edukacji Zawodowej w Biłgoraju,
Zespołu Szkół Budowlanych i Ogólnokształcących w Biłgoraju,

Szkolnictwo wyższe na terenie Województwa Lubelskiego

Województwo Lubelskie w liczbach: ok 60 tys. studentów.

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Administracji w Lublinie
Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie
Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie Filia w Białej Podlaskiej
Akademia Zamojska
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Lotnicza Akademia Wojskowa w Dęblinie
Lubelska Szkoła Wyższa w Rykach
Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie
Politechnika Lubelska
Szkoła Wyższa im. B. Jańskiego w Warszawie Wydział Zamiejscowy w Chełmie

1. Biszcza - Żary mapa własności

2. Koncepcja planistyczno – urbanistyczna terenu wokół zbiornika Biszcza-Żary

3. Infrastruktura techniczna